Tìm hiểu về Lễ hội Trung thu tại Nhật Bản - Hàn Quốc

Nhật Bản - Hàn Quốc là những Quốc gia có nền văn hóa mang đậm chất Á Đông. Chính vì vậy, tục cúng trung thu vẫn được tổ chức hằng năm như một nét truyền thống đặc sắc. Chúng ta cùng tìm hiểu lễ hội trung thu tại Nhật Bản - Hàn Quốc có những điểm gì khác với Việt Nam nhé!

Trung thu tại Nhật Bản - Otsukimi

Thời gian: Lễ hội trung thu tại Nhật Bản thường được tổ chức hai lần trong năm. Lần đầu tiên là vào 15/8 âm lịch, đây là dịp để mọi người thưởng thức trăng đẹp nhất. Otsukimi được tổ chức lần hai vào khoảng một tháng sau - ngày 13/9 âm lịch, đêm 13 này còn được gọi là "trăng sau". Người Nhật quan niệm rằng một khi đã ngắm trăng đêm 15 thì nhất định phải ngắm trăng vào đêm 13. Bởi nếu chỉ ngắm trăng đêm 15 thì chắc chắn sẽ gặp xui xẻo hay tai họa, điều kiêng kị này trong tiếng Nhật được gọi là "Kata-tsukimi". Đây cũng là một nét khác biệt của Otsukimi Nhật Bản.
 

Nguồn gốc: Có giả thuyết cho rằng Otsukimi bắt nguồn từ Tết Trung thu của Trung Quốc. Ngày lễ này được lưu truyền vào Nhật Bản thông qua những đoàn đi sứ nhà Đường trong thời kỳ Heian (794 - 1185). Ban đầu, Otsukimi chỉ dành cho hoàng gia và tầng lớp quý tộc, nhưng thời kỳ Edo (1603 - 1868) thì nó đã được phổ biến rộng rãi như một lễ hội dân gian. Những mùa lễ Otsukimi đầu tiên được người dân tổ chức vào giai đoạn sau khi đã thu hoạch hoa màu mùa hạ và chuẩn bị bước vào mùa gặt lúa nước, với mục đích cầu xin thần linh mang đến những vụ mùa tươi tốt cho con người. Với ý nghĩa đó, Otsukimi đã đi sâu vào đời sống tinh thần của con người Nhật Bản.

Trang trí: phổ biến nhất trong lễ hội Otsukimi chính là một trong bảy loại cỏ nổi tiếng của mùa thu Nhật Bản: Cỏ lau (Susuki). Từ xưa, cỏ lau được xem như là hiện thân của thần mặt Trăng, đem đến sự sung túc cho gia đình và giúp mùa màng bội thu. Ngoài ra, cũng có nơi cho rằng hình dáng chĩa nhọn của sợi cỏ lau có khả năng xua đuổi ma quỷ. Vì vậy, cỏ lau cũng thường được đem treo trước cửa nhà.
Ngoài cỏ lau, vật trang trí khác thường thấy là sáu loại cỏ mùa thu còn lại gồm có hồ chi (Hagi), sắn dây rừng (Kuzu), hoa nữ lang (Ominaeshi), trạch lan (Fujibakama), cát cánh (Kikyo) và cẩm chướng (Nadeshiko), cùng nhiều loại hoa dại khác.
 

Bánh trung thu: Tsukimi-dango là tên gọi của bánh trung thu Nhật Bản (thường được gọi là dango), đây là loại bánh truyền thống được bày ra vào đúng ngày rằm tháng 8 âm lịch. Việc dâng cúng loại bánh này với mục đích chính là để dâng lên thần linh, tổ tiên cầu mong cho mùa màng bội thu, và người Nhật còn quan niệm rằng chúng sẽ giúp bạn trở nên khỏe mạnh và hạnh phúc hơn. Vào đêm 15, người Nhật thường xếp khoảng 15 viên bánh dango lên đĩa để cúng. Tuy nhiên, tùy theo năm thường hay năm nhuận mà cũng có người chọn số bánh bằng số đêm trăng tròn trong năm là 12 hoặc 13 viên, hoặc là 5 viên. Vào đêm 13/9 thì sẽ cúng 13 hoặc 3 viên bánh. Sau khi cúng, bạn có thể thưởng thức món bánh này cùng với gia đình mình.
 

Lễ hội Trung thu tại Hàn Quốc - Chuseok

Tết Trung Thu- Chuseok (추석) một trong những ngày Tết lớn và rất đỗi quan trọng với người Hàn Quốc. Ngày này là ngày để gia đình đoàn tụ dù các thành viên có ở xa đến mấy, mọi người cũng cố gắng tụ họp về nhà để có thể cùng ngồi chuyện trò ăn uống và tận hưởng thành quả của vụ thu hoạch duy nhất trong 1 năm.

Hangawi/Chuseok là ngày mà người Hàn Quốc, người nông dân xuyên suốt các thời kỳ lịch sử tạ ơn tổ tiên vì một mùa màng bội thu trong năm và chia sẻ sự sung túc của họ với gia đình và bạn bè.
 

Phong tục Chuseok: Charye (lễ cúng gia tiên)

Vào buổi sáng ngày Chuseok, các món ăn được chuẩn bị với nguyên liệu tươi từ vụ mùa trong năm được bày biện để làm lễ Charye tạ ơn tổ tiên (lễ cúng gia tiên). Sau Charye, các gia đình đến viếng mộ tổ tiên của họ và tham gia vào nghi thức nhổ cỏ mọc trên gò chôn cất. Qua hoàng hôn, các gia đình và bạn bè đi dạo và ngắm vẻ đẹp của trăng tròn mùa thu hoạch hoặc chơi các trò chơi dân gian như Ganggangsullae (Điệu nhảy vòng tròn của Hàn Quốc).

Vào buổi sáng ngày lễ Chuseok, các thành viên gia đình quây quần tại nhà của họ để tổ chức lễ cúng (được gọi là Charye, 차례) để tưởng niệm tổ tiên của họ. Lễ Charye chính thức được tổ chức hai lần trong năm: trong dịp lễ Seollal (Ngày đầu năm mới) và Chuseok.

Trong dịp Seollal: món ăn đại diện chính là Tteokguk, món canh bánh gạo

Trong dịp lễ Chuseok: các món ăn đại diện chính là gạo mới thu hoạch, rượu và songpyeon (bánh gạo). Sau lễ cúng, các thành viên gia đình cùng nhau ngồi bên bàn ăn để thưởng thức các món ăn ngon.
 

Beolcho (tảo mộ) và Seongmyo (viếng mộ tổ tiên)

Việc viếng mộ trong dịp lễ Chuseok được biết với tên Seongmyo (성묘). Trong dịp này, các thành viên gia đình nhổ cỏ mọc xung quanh mộ vào mùa hè, được gọi là Beolcho (벌초). Phong tục này được xem là một nghĩa vụ và một cách biểu lộ sự thành kính đối với gia đình.

Vào các ngày cuối tuần, khoảng một tháng trước dịp lễ Chuseok, các con đường cao tốc của Hàn Quốc trở nên cực kỳ đông đúc vì các gia đình đến thăm viếng mộ tổ tiên để làm tròn nghĩa vụ của mình. Sau đó họ lại đến viếng mộ lần nữa vào dịp lễ Chuseok.

Lễ hội:

Ssireum (Đấu vật Hàn Quốc)

Trong trận đấu, hai đô vật đối mặt ở giữa một hố cát tròn và tìm cách vật ngã đối phương bằng sức mạnh và kỹ năng của mình qua vòng đấu một chọi một. Đô vật cuối cùng còn lại sau một loạt trận đấu được xem là người chiến thắng và được vinh danh là người đàn ông khỏe nhất của làng, được mang về nhà giải thưởng là vải, gạo hoặc một con bê.
 

Ganggangsullae (Điệu nhảy vòng tròn Hàn Quốc)

Trong nhảy điệu này, những người phụ nữ mặc Hanbok (trang phục truyền thống Hàn Quốc) cùng nắm tay tạo thành một vòng tròn và cùng nhau hát trong đêm trăng tròn vụ mùa hoặc vào ngày lễ Chuseok.

Có nhiều câu chuyện về nguồn gốc của điệu nhảy này.Một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất kể rằng điệu nhảy này có từ Triều đại Joseon (1392-1910) khi quân đội Hàn Quốc cho phụ nữ trẻ trong làng mặc quân phục và đứng thành vòng tròn quanh núi để trông giống như quân đội Hàn Quốc có số lượng đông hơn thực tế khi nhìn từ phía đối phương. Quân đội Hàn Quốc đã giành được nhiều chiến thắng một phần nhờ có chiến thuật nghi binh này.
 

Chuseokbim (Váy Chuseok)

Bim: đề cập đến việc tự trang điểm bằng quần áo mới vào dịp lễ hoặc các bữa tiệc. Nói rộng ra thì có hai loại: seolbim và chuseokbim. Trong quá khứ, mọi người tự trang điểm với váy truyền thống Hàn Quốc, hanbok, nhưng ngày nay mọi người thường mua quần áo hiện đại phương tây hoặc không chuẩn bị bim nữa.
 

Món ăn trong ngày Chuseok

Songpyeon (송편) là một trong những món ăn đặc trưng của ngày lễ Chuseok. Món bánh gạo này được làm từ bột gạo nhào đến kích cỡ nhỏ hơn chút ít quả bóng gôn và có nhân là hạt vừng, đậu, đâu đỏ, hạt dẻ, hoặc các nguyên liệu bổ dưỡng khác. Khi hấp songpyeon, bánh gạo được xếp lớp với lá thông để tạo thêm hương thơm quyến rũ của lá thông.

Vào đêm trước ngày lễ Chuseok, toàn gia đình tập trung cùng làm songpyeon. Một giai thoại Hàn Quốc cổ nói rằng người nào làm được songpyeon đẹp sẽ gặp được người bạn đời tốt hoặc sinh được một đứa con xinh đẹp. Không có gì ngạc nhiên khi tất cả các thành viên còn độc thân trong gia đình đều cố hết sức để làm songpyeon đẹp nhất!

Rượu: Một yếu tố chính khác của ngày lễ Chuseok là rượu truyền thống. Vào lễ Chuseok, các gia đình và họ hàng tập trung lại và làm lễ cúng gia tiên với rượu làm từ của vụ mùa mới. Sau lễ cúng, họ ngồi ngồi quây quần bên nhau cùng uống rượu và ăn các món ăn.

Nguồn: tham khảo